![‘ตกท้องช้าง’ แปลว่าอะไร?](https://cdn.prod.website-files.com/5fa47034957b7a40289bd70c/61dfee673e3d772e89e9161d_1.%E2%80%98%E0%B8%95%E0%B8%81%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E2%80%99%20%E0%B9%81%E0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%B8%A7%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B9%84%E0%B8%A3_.png)
‘ตกท้องช้าง’ แปลว่าอะไร?
ตกท้องช้างหรือ Sag ในภาษาอังกฤษ เป็นการแสดงพฤติกรรมหย่อน ยาน แอ่น หรือโค้งของวัสดุ ส่งผลให้วัสดุนั้น ๆ ไม่สามารถรับกำลังได้เท่าเดิม (หรือก่อนเกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของวัสดุ) หากเกิดในโครงสร้างหลักของอาคาร อาจทำให้เกิดความเสียหายแก่อาคารได้
ด้วยเหตุนี้ คำว่า “ตกท้องช้าง” จึงถูกนำมาใช้สื่อความหมายของสิ่งที่หย่อนยาน ใช้การไม่ได้ดี หรืออยู่ในสภาพที่อาจทำให้เกิดความเสียหายขึ้นได้ เช่น เศรษฐกิจ โครงสร้างอาคาร รวมถึงการสำรวจด้วย!
![โซ่ที่หย่อนยาน](https://cdn.prod.website-files.com/5fa47034957b7a40289bd70c/61dfeea74274b03e94160e33_2.%E0%B9%82%E0%B8%8B%E0%B9%88%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%AB%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%99.png)
โซ่ที่หย่อนยาน
ในด้านการสำรวจ การตกท้องช้างจัดเป็นหนึ่งในความคลาดเคลื่อนที่เกิดจากสภาพธรรมชาติ (Natural Errors) ชนิดหนึ่ง
โดยเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ ซึ่งมักเกิดขึ้นในการวัดระยะด้วยโซ่ (Chain Surveying หรือ Gunter’s Chain) หรือ เทปวัดระยะ (Measuring Tape)
เนื่องจากโซ่เหล็กนั้นมีน้ำหนักของตัวมันเอง และกอปรกับคุณสมบัติในการนำความร้อนจากธรรมชาติของเหล็ก ในการวัดระยะด้วยโซ่จึงมักทำให้เกิดการตกท้องช้าง และทำให้ระยะที่วัดคลาดเคลื่อนจากระยะจริงนั่นเอง
นานเข้าความนิยมของโซ่วัดระยะถูกแทนที่ด้วยเทปวัดระยะ แต่เช่นเดียวกับโซ่ เทปวัดระยะที่วัสดุทำมาจากเหล็ก หากไม่คำนึงถึงการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ โดยเฉพาะพี่ไทยแล้ว แม้จะดึงเทปให้ตึงเพียงใด การตกท้องช้างก็อาจขึ้นได้โดยที่นักสำรวจไม่ทันคาดคิด
![แล้วจะวัดระยะอย่างไร?](https://cdn.prod.website-files.com/5fa47034957b7a40289bd70c/61dfeef504b7307cda35e58e_3.%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B8%88%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A2%E0%B8%B0%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%84%E0%B8%A3_.png)
แล้วจะวัดระยะอย่างไร?
แน่นอนว่าก็ขึ้นอยู่กับความละเอียด หรือเกณฑ์ความคลาดเคลื่อนของงานสำรวจประเภทนั้น ๆ
หากเป็นโครงการก่อสร้างหรือสำรวจเล็ก ๆ เทปวัดระยะก็สามารถใช้งานได้ โดยให้วัดระยะเทียบ 2 ครั้ง ก่อนคำนวณระยะคลาดเคลื่อน
นอกจากนี้ ยังมี “วงล้อวัดระยะ” ที่มีวัสดุทั้งโลหะ และไฟเบอร์กลาสเป็นวัสดุที่ใช้ในการวัดระยะ โดยไฟเบอร์กลาสนั้นที่มีคุณสมบัติทนความร้อน คงรูปได้ดี ฯลฯ จึงเหมาะกับการใช้วัดระยะในประเทศเขตร้อนอย่างไทยเรานั่นเอง
สุดท้ายแต่ไม่ท้ายสุด ยังมีอุปกรณ์วัดระยะสุดอัจฉริยะอย่าง “เลเซอร์วัดระยะ” ที่ใช้การสะท้อนกลับของเลเซอร์เมื่อตกกระทบกับวัตถุปลายทางเพื่อคำนวณระยะทางได้อย่างแม่นยำอีกด้วย (ศึกษาความแตกต่างของ เทปวัดระยะ และ เลเซอร์วัดระยะได้ที่บทความนี้ >>> เทปวัดระยะ vs เลเซอร์วัดระยะ)
![ตกท้องช้าง](https://cdn.prod.website-files.com/5fa47034957b7a40289bd70c/61dfef94e18dae1c45ec4026_4.Summary.png)
Summary
การตกท้องช้าง คือ การที่วัสดุหย่อนยานไปตามธรรมชาติ เหมือนท้องช้าง ที่แม้จะกินพืชเป็นอาหารหลัก แต่ก็ยังมีพุงเล็ก ๆ หย่อน ๆ เกิดขึ้นนั่นเอง ถึงอย่างนั้นเครื่องวัดระยะของเราก็ไม่ควรหย่อนเหมือนท้องช้างนะ!