จากบทความ “รีวิว: กล้องวัดระดับ Nikon และ SOKKIA มือใหม่ก็ใช้ง่าย” ผู้อ่านหลาย ๆ ท่านอาจจะคาดเดาได้ว่ากล้องวัดมุมที่ผู้เขียนเคยใช้ ย่อมต้องเป็นรุ่นเก่าแน่นอน และใช่! กล้องที่ผู้เขียนเคยใช้ตอนเรียนก็คือกล้องวัดมุม TOPCON TL-10G นั่นเอง
กล้องวัดมุม TOPCON TL-10G มีฟังก์ชันหลัก ๆ คือการวัดมุมในแนวราบ ซึ่งสามารถใช้ทำวงรอบปิดและเปิดได้ นอกจากนี้ สำหรับมือใหม่แล้ว เป็นกล้องสำรวจที่เหมาะสุด ๆ สำหรับการทำ Centerline ของถนนด้วย  และเจ้ากล้องวัดมุมนี้เองที่มีหน้าจอแสดงผลแค่หน้าเดียว (เก่าสุด ๆ !) ถ้าเราอยู่ฝั่งเดียวกับหน้าจอแสดงผล จานองศาดิ่ง (Vertical Circle) จะอยู่ด้านขวาโดยอัตโนมัติ ทำให้กล้องวัดมุมรุ่นนี้จะใช้เป็นกล้องหน้าขวา (Face Right)[1] ไปโดยปริยาย 

วิธีการใช้ก็ง่ายมาก เพียงแค่

1. ตั้งกล้องวัดมุมเหนือหมุดชั่วคราว ก่อนจะเปิดกล้องไปยังอ่านค่าระดับจากไม้สต๊าฟที่ตั้งอยู่บนหมุดหลักฐานอ้างอิง (Reference Benchmar, B.M.) เพื่อใฃ้เป็นจุดอ้างอิงทั้งในแนวราบและแนวดิ่ง
2. หากทำได้ทำการคำนวณมาบนกระดาษแล้ว เราก็เพียงตั้งค่าองศากล้องที่หันไปทางหมุด B.M. ให้เป็น 0 (ศูนย์) องศา และเปิดมุมให้ได้ตามที่คำนวณไว้ หรือภาษาง่าย ๆ ก็คือหมุนกล้องจนกว่าหน้าจอแสดงผลจะแสดงค่ามุมราบเป็นมุมตามที่คำนวณไว้
3. เมื่อได้มุมราบขนาดที่ต้องการแล้ว ก็ล็อกกล้อง และสร้างมุมหลักฐานใหม่

ซึ่งการมีหน้าจอแสดงผลเพียงด้านเดียวนั้น แม้จะไม่สะดวกในการทำงานจริงบ้าง แต่นั่นกลับเป็นจุดที่ผู้เขียนคิดว่าเหมาะมากสำหรับคนใช้กล้องวัดมุมเป็นครั้งแรก เพราะมันจะบังคับให้เราต้องหมุนตัวไปตามหน้าจอตลอด กล่าวคือ เราจะเคลื่อนไหวไปในทิศทางเดียวกับกล้อง ทำให้ลดข้อผิดพลาดในการคำนวณได้ เช่นว่าจะบวกหรือลบ 360 ก็ไม่ต้องคิดนาน ลดระยะเวลาในการทำงานได้ด้วย

สำหรับการวัดมุมในแนวดิ่ง ก็มีวิธีการดังนี้

1. ตั้งกล้องบนหมุดหลักฐานที่รู้ระดับความสูงและตำแหน่งแล้ว
2. เปิดกล้องไปยังวัถตุที่ต้องการ ให้กล้องสามารถจับภาพสูงสุดของวัตถุ 
3. เมื่อกล้องจับที่จุดสูงสุดของวัตถุแล้วก็ล็อกกล้อง และอ่านค่ามุมในแนวดิ่ง (หรือมุมเงย) 
4. ถ้าต้องการหาความสูงของวัตถุก็ใช้หลักการตรีโกณมิติได้เลย ดูดี ๆ จะเห็นว่ามีสามเหลี่ยมอยู่นะเออ

หากต้องการทราบค่าระดับของจุดสูงสุดของวัตถุเมื่อเทียบกับหมุดอ้างอิง ก็ค่อยบวกลบคูณหารกันไปนั่นเอง
ส่วนการใช้งานกล้องวัดมุมรุ่นนี้เรียกว่าใช้ค่อนข้างง่าย แทบจะไม่พบปัญหาใด ๆ ระหว่างการใช้งานที่เกิดจากตัวกล้องวัดมุมเลย เรียกได้ว่าเป็นกล้องวัดมุมที่เหมาะกับมือใหม่ทีเดียว เพราะตอนหัดใช้บางครั้งผู้เขียนเองก็ลืมล็อกกล้อง ทำให้เมื่อจะจดบันทึกค่าที่ได้ กล้องก็ขยับไปแล้ว องศาอาจจะเปลี่ยนไม่มากก็จริง แต่ก็มีผลอย่างมากในการคำนวณเลยล่ะ

‍

แม้ว่าทุกวันนี้กล้องวัดมุม TOPCON TL-10G จะไม่มีผลิตหรือหาได้ยากแล้ว แต่ถ้าพูดถึงกล้อง TOPCON ที่น่าใช้ล่ะก็ ต้องกล้องวัดมุม DT-300 Series ซึ่งเป็นกล้องวัดมุมที่มีสองหน้าจอ การใช้งานแน่นอนว่ามีความ Advance มากขึ้น แต่ไม่ต้องกลัวว่าจะสับสน เพราะเราสามารถตั้งค่ากล้องได้! ไม่ต้องคอยแปลงค่ามุมแนวราบแบบกล้องวัดมุมหน้าเดียวเหมือนสมัยที่ผู้เขียนเคยใช้เรียน แถมยังใช้เป็นกล้องหน้าขวาหรือหน้าซ้ายก็ได้ด้วย ไม่ต้องค่อยเดินตามกล้องอีกต่อไป! เรียกได้ว่าพัฒนามาให้สะดวกสบายกับนายช่างสำรวจและวิศวกรสำรวจสุด ๆ 

‍